گه‌وره‌ترين سه‌رمايه‌ى مرۆڤ له‌ش ساغيه
************
چەند رینمایەکی گرنگ بۆ تەندورستی رۆژانەت
_* .هيچ کات بە گوێ چەپ وه‌ڵامى ته‌له‌فۆن مه‌ده‌ره‌وه
رۆژانە نابی زیاتر لە ٢ کوب قاوە بخۆیتەوه باشترین کات بۆ خواردنەوەی
_* قاوە بەیانیانە
نابیت لە کاتی خواردنی حەب *دەرمان * ئاوی ساردی لەگەلدا بخۆیتەوە
_* نابیت لە دوای سعاتی ٥ ئیوارەوە..خواردنی زۆر بخۆیت
زۆر پیوستە لە کاتی بایانیان لەکاتی هەستان لە خەو. وە ئیواران پیش خەوتن
_* دوو کوب ئاو بخۆرەوە
لە کاتی شحن کردنی موبایلەکەت..زۆر پیوستە لە خۆت دور بیت
_*..واتە بە لانی کەمەو ١مەترو نیم دور بیت
_* باشترین کات بۆ خەوتن لە سەعات ١١.شەوەوە بۆ ٧ بەیانیانە
نابیت لە کاتی خواردنی دەرماندا یەکسەر بخەویت بە لانی کەم ١٥ خولەک
_* چاوەری بکە
نابیت موبایل لە کاتی کەم بونی شەحن تەلەفەنی پی بکەیت یان
_* لەگیرفانت دایبنیت......گەر بۆت نەکرا شعنی بکەیت بیکوژینەوە
نابیت لە دوای خواردن ،، یان بە برسیتی خۆت بشوریت حمام بکەیت
_* باشتر وایە ٤٠ خولەک لە دوای خواردن بیت..
_* نابیت جگەرە بکیشیت لە دوای خواردن
نابیت چا .قاوە.نیسکافە،، بخۆیتەوە لە دوای خواردن ..باشتر وایە ٤٥
_* خوله‌کی بە ساردا تیپەر بوبیت
-------------------------
زانیاریی سه‌رنجڕاكێش سه‌باره‌ت به خه‌وتن
_* .مرۆڤ نزیكه‌ی سێیه‌كی ژیانی به خه‌وتن به‌سه‌ر ده‌بات، ئه‌مه‌ش مانای وایه نزیكه‌ی 25 ساڵ ده‌خه‌وێت.
_* .تا ئێستا ریكۆردی درێژترین ماوه‌ی نه‌خه‌وتنی مرۆڤ 11 رۆژه.
_* .خه‌وتنی رۆژانه له حه‌وت سه‌عات كه‌متر، تێكڕای ناوه‌ندیی ته‌مه‌ن كه‌مده‌كات
_* .له‌یه‌ك كاتدا مێشكی دۆلفین ته‌نها لایه‌كی ده‌خه‌وێت
_* .كه‌مخه‌وتن ره‌نگه له‌ماوه‌ی كه‌متر له‌هه‌فته‌یه‌كدا 900 گرام كێشی له‌شی مرۆڤ زیادبكات
_* پێش ئه‌وه‌ی سه‌عاتی به‌ئاگاهێنه‌ره‌وه دابهێنرێت، كه‌سانی به‌ئاگاهێنه‌ره‌وه هه‌بون كه ده‌چون به دارێكی درێژ
_* له‌په‌نجه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌یان ده‌دا كه پێویست بوو به‌ئاگابهێنرێنه‌وه، تا خه‌به‌ریان ده‌بویه‌وه.
_* .حه‌له‌زۆن ده‌توانێت بۆ ماوه‌ی سێ ساڵ بخه‌وێت
_* .پژمین له‌كاتی خه‌وتندا مه‌حاڵه
_* .زۆربه‌ی مرۆڤه‌كان ده‌توانن تا نزیكه‌ی دوو مانگ به‌بێ خواردن بژین به‌ڵام ته‌نها تا 11 رۆژ به‌بێ خه‌وتن ده‌توانن بژین
_* .له‌وڵاتی ژاپۆن خه‌وتن له‌كاتی كاركردندا رێپێدراوه‌و وه‌ك حه‌وانه‌وه له‌ماندوبون سه‌یرده‌كرێت
_* .ده‌ڵه‌كی ده‌ریا كاتێك ده‌خه‌وێت ده‌ستی یه‌كتر ده‌گرن بۆ ئه‌وه‌ی له‌یه‌ك جیانه‌بنه‌وه
_* .لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ده‌ریخستووه كه مرۆڤ له‌كاتی سه‌ری مانگی كۆچیدا باشترین خه‌وی هه‌یه‌و له‌كاتێكدا
مانگه‌كه به‌ته‌واوه‌تی فول ده‌بێت واته 14ی مانگ، خراپترین خه‌وی هه‌یه
_* .ژماره‌یه‌كی زۆر راهیبی هه‌رێمی تیبت هه‌ن كه به‌دانیشتنه‌وه ده‌خه‌ون
_* .پشیله له‌سه‌دا 70ی ژیانی به خه‌وتن به‌سه‌رده‌بات
پاش هه‌ستان له‌خه‌و، بڕوابون به‌وه‌ی خه‌وێكی باشت كردووه ئه‌گه‌رچی واش نه‌بێت
_* .ده‌بێته‌هۆی باشكردنی توانای كاركردنت
----------------------
چی له‌باره‌ی مرۆڤه‌وه ده‌زانیت؟
_*بڕی ئه‌و گه‌رمییه‌ی ڕۆژانه له‌له‌شی كه‌سێكی ئاسایی به‌رزده‌بێته‌وه، نزیكه‌ی (40) لیتر ئاو ده‌گه‌یه‌نێته پله‌ی گه‌رمی.
_*مرۆڤ كاتێك ده‌نوێت درێژییه‌كه‌ی زیاد ده‌كات، به‌ڕێژه‌ی سانتیمه‌ترێك، له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌ش پێویستی به‌پشوو هه‌یه، كاتێك كه له‌خه‌و هه‌ڵسایه‌وه درێژییه‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه باری ئاسایی خۆی.
_* لێكۆڵینه‌وه پزیشكییه‌كان ده‌ریانخستووه، ئه‌و كه‌سانه‌ی كه جگه‌ره‌ده‌كێشن هه‌ر جگه‌ره‌یه‌ك ( 10) خوله‌ك له‌ته‌مه‌نیان كه‌مده‌كاته‌وه.
_* قه‌باره‌ی (تۆو) له‌ناو ڕه‌حمی دایك تا كۆتایی هه‌فته‌ی سێیه‌م هه‌ر وه‌ك خۆیه‌تی‌‌و زیاد ناكات، وه كێشه‌كه‌ی له‌دڵۆپه ئاوێك زیاتر نییه.
_*سیی ڕاستی مرۆڤ هه‌وای زیاتر ده‌گرێت له‌سیی چه‌پ، ئه‌وه‌ش له‌به‌ر بوونی دڵ له‌سه‌ر سیی لای چه‌پ.
_*كاتێك مرۆڤ ده‌پژمێت هه‌موو ئه‌ندامه‌كانی له‌شی ده‌وه‌ستێت، ته‌نها دڵ نه‌بێت.
_* مێشكی مرۆڤ (20%)ی ئۆكسجین به‌فیڕۆ ده‌دات له‌بری ئه‌و ئۆكسجینه‌ی كه له‌ش وه‌ریگرتووه.
_*كۆئه‌ندامی هه‌رسی مرۆڤ له‌ده‌مه‌وه ده‌ست پێده‌كات‌و كۆتایی دێت به‌كرانه‌وه‌ی كۆم، وه درێژایی ئه‌و ڕێگایه‌ش (9) مه‌تره.
_*هه‌ر كه‌سێك (20%)ی ئاوی له‌شی له‌ده‌ست بدات ئه‌وا ئه‌و كه‌سه ده‌مرێت.
_*لاشه‌ی كه‌سێكی ته‌واوو پێگه‌یشتوو له (100) ترلیۆن خانه پێكهاتووه.
_*كۆرپه جوڵه ده‌كات یاخود ده‌جوڵێت دوای (15) هه‌فته له‌سه‌ره‌تای سكپڕی.
_* ژماره‌ی ماسولكه‌كانی له‌شی مرۆڤ بریتین له (600)و ئه‌و ماسولكانه (40%) كێشی له‌شی مرۆڤ پێكده‌هێنن.
_* جگه‌ر (جه‌رگ) تاكه ئه‌ندامی ناوه‌وه‌ی له‌شی مرۆڤه كه توانای دووباره گه‌شه‌كردنه‌وه‌ی هه‌بێت دوای بڕینی یاخود لێكردنه‌وه‌ی پارچه‌یه‌ك لێی.
_* ئه‌گه‌ر (هێدفۆن) بۆ ماوه‌ی كاتژمێریك له‌گوێ بكرێت ئه‌وا ده‌بێته هۆی زیادبوونی به‌كتریا له‌ناو گوێدا به‌ڕێژه‌ی (700) جار.
_* بوونی مێش له‌ناو ماڵ ده‌بێته هۆی گواستنه‌وه‌ی 30 نه‌خۆشیی جۆراوجۆری گه‌ده بۆ مرۆڤ.
_*بچوكترین ئێسك له‌له‌شی مرۆڤدا له‌ناو گوێدایه‌‌و ناوده‌برێت به
(stapes ).
_* خوێنی له‌شی مرۆڤ ڕۆژانه (9) هه‌زار كیلۆمه‌تر ده‌بڕێت له‌هه‌موو شوێنه‌كانی له‌شی مرۆڤ.
_* چاوی شین هه‌ستیاری زیاتر هه‌یه به‌ڕوناكی، به‌لاَم چاوی ڕه‌ش ڕوناكی كه‌متر كاری تێده‌كات
----------------------
ته‌مه‌نى پێگه‌يشتن(بلوغ)
بلوغ - الحلم : واتە پێگەیشتنی مرۆڤ و دامەزرانی حوکمە شەرعیەکان لەسەری )باڵغی چەند نیشانەیەکی هەیە و بە چالاکی سێکسی دەست پێ دەکات ، لەهەردوو ڕەگەزدا ، نیشانەکانی ئەو چالاکیە شەیتانی بوون (الاحتلام) و دابەزینی ئاوە لە خەوندا ، یان لە بێداری دا ، سیفەتە لاوەکییەکان (الثانویة) دەدەکەون
کە هەندێکیان نێر و مێ تێیاندا بەشدارن و هەندێکی تر لەوانە لێك جیان .نیشانەکانی باڵغی لە (نێرینە)دا : گڕی دەنگ و ڕوانی مووە لە بەر (العانة) و لە ڕیش و سمێڵ و بن هەنگڵ ، وە هەندێ لاوازییەکە دەردەکەون لە دەم و چاو و لەشدا
نیشانەکانی باڵغی لە (مێینە)دا : نیشانەی گەورەی باڵغ بوونی ئافرەت حەیزە (سوڕی مانگانە) و مەمك دەرکەوتن و ڕوانی مووی بن هەنگڵ و بەر .ئەوانە نیشانەی باڵغین و هەردوو ڕەگەز جیا دەکاتەوە .
باڵغی : تەمەنی کەوتنە سەری ئەرکە شەڕعیەکانە ، چونکە کامڵ دەبێت .زۆر ئایەت هەیە حوکمە شەڕعیەکان بە باڵغ بوونەوە دەبەستێتەوە
وەکو خودای گەورە دەفەرموێت : {وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ} -النور : ٥٩-واتە : هه‌ر کاتێك منداڵه‌کانتان باڵغ بوون، با ئه‌وانیش مۆڵه‌ت بخوازن، وه‌کو چۆن که‌سانی پێش ئه‌مان مۆڵه‌تیان خواستووه (له کاتی هاتووچۆ کردنی ژووری دایك و باوكدا)
.ساڵی باڵغ بوون : لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر جیاوازە ، دیسان لە ژینگەیەکەوە بۆ ژینگەیەکی تر ،
ئەمەش چەند هۆیەك کاری تێدەکات (خواردن و وەرزش و چاودێری تەندروستی و پەروەردەی کۆمەڵایەتی و دەروونی باو لەناو کۆمەڵگادا ، سروشتی پەیوەندی حەڵاڵ کراو لەناو هەردوو ڕەگەزدا .
بۆیە لەهەندێ وڵاتدا زوو منداڵ پێ دەگەن و لەهەندێ وڵاتی تر درەنگ پێ دەگەن ، کە بەزۆڕی لەنێوان (١٢-١٦) ساڵی دایە.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ئه‌م ماڵپه‌ره دروستكراوه له‌لايه‌ن :
**********************************************-
عمر فاتح مه‌جيد
خوێندكارى به‌شى IT
كۆلێژى ئينفۆڕماتيك
قۆناغى دوو
خوێندكارى به‌شى IT
كۆلێژى ئينفۆڕماتيك
قۆناغى دوو
به‌سه‌رپه‌رشتى مامۆستاى بابه‌ت: هێمن مه‌لا كه‌ريم به‌رزنجى